E vitamini nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır? Cilt sağlığından bağışıklık sistemine, spor performansından yaşlanma karşıtı etkilerine kadar pek çok alanda önemli görevler üstlenen E vitaminini her yönüyle bu yazımızda inceleyeceğiz.
E vitamini Nedir?
E vitamini, yağda çözünen ve güçlü antioksidan özelliklere sahip bir vitamindir. Vücuttaki hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruyarak genel sağlığın sürdürülmesinde önemli rol oynar. Serbest radikaller, egzersiz gibi yoğun fiziksel aktiviteler sırasında artabilir.
E vitamini Ne Ä°ÅŸe Yarar?
E vitamini, vücutta birden fazla sistemin sağlıklı çalışmasını destekleyen çok yönlü bir vitamindir. En çok bilinen özelliği antioksidan kapasitesidir. Hücreleri oksidatif stresten koruyarak yaşlanma belirtilerini azaltır. Cilt sağlığını iyileştirir, bağışıklığı güçlendirir, damar yapısına destek olur ve göz sağlığını korur. Spor yapan bireylerde ise kas ağrılarının azalmasına ve daha hızlı toparlanmaya katkı sağlar.
E vitamini Ne İçin Kullanılır?
E vitamini genellikle bağışıklık sistemi desteği, cilt sağlığını koruma ve yaşlanma belirtilerini azaltma amacıyla kullanılır. Sporcular tarafından antrenman sonrası toparlanmayı desteklemek ve kas hasarını azaltmak için de tercih edilebilir. Aynı zamanda bazı göz hastalıklarının önlenmesinde ve damar sağlığının korunmasında rol oynayabilir.
E vitamini eksikliği kas güçsüzlüğü, bağışıklık zayıflığı ve sinir sistemi sorunlarına neden olabilir. Özellikle yağ emilimi bozuk olan bireylerde eksiklik daha sık görülür. Spor yapan bireylerde kas yorgunluğu, toparlanma süresinde uzama ve antrenman performansında düşüş de görülebilir.
E vitamini Takviyesini Kimler Kullanabilir?
Dengeli beslenen bireyler genellikle yeterli miktarda E vitaminini gıdalarla alabilir. Ancak yoğun egzersiz yapan bireyler, yaşa bağlı olarak bağışıklığı zayıflayan bireyler ve yağ emiliminde sorun yaşayanlar (örneğin bazı sindirim sistemi hastalıkları olanlar) E vitamini takviyesini hekim veya diyetisyen önerisi doğrultusunda kullanabilir.
Kan sulandırıcı ilaç kullanan bireyler, yüksek dozda E vitamini alanlar ya da kronik rahatsızlığı olan kişiler takviye kullanmadan önce mutlaka hekim kontrolünden geçmelidir. Çünkü E vitamini yağda çözünen bir vitamindir ve fazlası vücutta birikebilir. Vücutta gereğinden fazla E vitamini birikmesi ise zehirlenmeye yol açabilir.
E vitamini Nasıl Kullanılır?
E vitamini diyet yolu ile rahatlıkla alınabilmektedir.. Badem, fındık, ay çekirdeği, zeytinyağı, avokado, ıspanak ve somon gibi besinler E vitamini açısından zengin besinlerdir. Beslenmeyle yeterli alım sağlanamadığında doktor önerisiyle E vitamini takviye kullanılabilir ancak takviyenin dozu kişiye göre değişebilir. Genel olarak yetişkin bireyler için günlük önerilen miktar 15 mg (22.4 IU) civarındadır. Sporcularda bu miktar uzman önerisiyle artırılabilir.
Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!
iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!
Google Play'den ücretsiz indir!
E Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?
E vitamini diyet ile birlikte kolayca alınabildiği için eksikliğine pek sık rastlanmak. Fakat nadiren görülse de E vitamini eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kas güçsüzlüğü, bağışıklık sisteminde zayıflama, sinir sistemi bozuklukları ve sporcularda antrenman sonrası toparlanmanın gecikmesi, E vitamini eksikliği durumlarında görülebilecek belirtilerdir. E vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğu için yağ emilimi bozuk olan bireylerde risk çok daha fazladır.
Sık Sorulan Sorular
1- E vitamini takviyesi almak zorunda mıyım?
Dengeli beslenen bir bireyseniz eğer günlük E vitamini ihtiyacınızı diyet ile rahatlıkla karşılayabilirsiniz. Bu sebeple her bireyin E vitamini takviyesi almasına gerek yoktur.
2- E vitamininin fazlası zararlı mı?
E vitamini yağda çözünüp, vücutta depo edilen bir vitamin olduğu için gereğinden fazla e vitamin alımı vücutta aşırı birikmeyle birlikte zehirlenmeye yol açabilir.
3- Günlük Ne Kadar E vitamini almalıyım?
Yetişkinler için günlük önerilen doz 15 miligramdır.
Diyetisyen Can Kocakurt
Kaynakça
1- Medina J, Gupta V. Vitamin E. 2023 May 8. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 32491669.
2- https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminE-HealthProfessional/
3- https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-vitamin-e/art-20364144
4- Rizvi S, Raza ST, Ahmed F, Ahmad A, Abbas S, Mahdi F. The role of vitamin e in human health and some diseases. Sultan Qaboos Univ Med J. 2014 May;14(2):e157-65. Epub 2014 Apr 7. PMID: 24790736; PMCID: PMC3997530.
5- Clarke MW, Burnett JR, Croft KD. Vitamin E in human health and disease. Crit Rev Clin Lab Sci. 2008;45(5):417-50. doi: 10.1080/10408360802118625. PMID: 18712629.
