Bench press, güçlenmek ve kas kütlesini artırmak isteyenler için vazgeçilmez bir egzersizdir. Ancak, doğru bench press tekniği uygulanmadığında sakatlanma riski artabilir ve kas gelişimi yeterince etkili olmayabilir. Doğru teknik, hem sakatlanma riskini azaltır hem de kaslarınızın maksimum verimle çalışmasını sağlar. Bu sayede bench press egzersizinde güç artışı elde ederken, uzun vadede sağlıklı bir spor hayatı sürdürebilirsiniz. Bu yazıda, doğru bench press tekniği, kademeli yük artışı (progressive overload), yük seçimi, hedef kas grubu için izole egzersizlerin seçimi, hareket adaptasyonu ve varyasyonlar ve daha mobil bir omuz sağlığıyla birlikte gelen doğru bench press tekniği için mobilite egzersizleri gibi konularda kapsamlı bilgilere ulaşacaksınız. İyi okumalar!
1. Güçlenmek İçin Doğru Bench Press Tekniği
- Doğru Form: Bench press egzersizinde ne kadar stabil kaldığımız güç artışı için çok önemlidir, hareket boyunca sırtımızın üst kısmı ve kalçamız sehpada ayak tabanlarımız ise yer ile temas halinde kalmalı. Göğüs kafesimizi bara yaklaştırmayı düşünmeliyiz ve aynı zamanda bacak kaslarımızı kullanarak hareket boyunca zemini itmeye devam etmeliyiz, bu sayede belimizde doğal bir çukur oluşur ve hareket boyunca doğru pozisyonu koruyabiliriz. Unutmayın eğer omurganızın alt kısmı sehpa ile temas halinde olursa omuz ekleminiz konforlu bir durumda olmaz ve göğüs kaslarınızın aktivasyonunun azalması ve omuz sakatlıklarının baş göstermesi gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz.
- Bar Yolu: Bench press üst vücut kaslarının yoğun olarak çalıştığı bir egzersizdir ama bizim asıl odağımız göğüs kaslarını aktif etmek olmalıdır. Güç artışının devamlılığı için her tekrarınızın aynı gözükmesi hayati önem taşır. Pratik bir tavsiye vermek gerekirse barı indirmek için en iyi nokta genelde göğüs uçlarınızın 2-3 cm kadar altını hedeflemektir. Bu noktaya barı güvenle temas ettirmek için her zaman göğsünüzü ağırlıkla buluşturmaya çalışır gibi yukarıya doğru çıkarın ama bu esnada sırtınızın sehpa ile olan teması kesilmesin, belirlenen noktaya temastan sonra barı yukarı doğru hafif eğimli olacak şekilde ittirin. Bar yolunu takip etmek için kendinizi video kaydına almanızı tavsiye ederiz.
- Tutuş Genişliği: Tutuş genişliği ile hedeflenen kasların aktivasyonu değişebilir, en iyi göğüs aktivasyonu için orta tutuş güvenli ve sürdürülebilir bir tutuştur. Orta tutuş, barı omuz genişliğinde tutup ellerinizi 2-3 cm kadar yana kaydırarak gerçekleştirilebilir.
2. Programlama ve Yük Seçimi
- Progressive Overload (Kademeli Yük Artışı): Kaslar, kullanılan yüklere adaptasyon sağlar ve gelişir, bu insan vücudunun değişmez yasalarından biridir. Bizim amacımız kullandığımız yükü güvenli sınırlar içerisinde, sakatlıktan uzak bir alanda düzenli olarak arttırmaya çalışmaktır bu bench press egzersizindeki güç artışı için olduğu kadar geri kalan bütün kas gruplarında ve egzersizlerde geçerli olan olmazsa olmazımızdır. Bu konuya daha detaylı değindiğimiz blog yazımızı okumanızı şiddetle tavsiye ederiz. https://berkayturkkan.com/progressive-overload
- Farklı Tekrar Aralıkları: Bench press egzersizinin yer aldığı antrenman günlerinde farklı tekrar aralıklarını kullanmak güç artışı için önemli olduğu kadar hipertrofi anlamında da sizin için önemlidir. Güç artışı ve hipertrofi birbirinden uzak mekanizmalar değildir ve birbirlerini takip ederler. Örnek vermek gerekirse pazartesi günü uyguladığınız bench press planının 3 set 8 tekrar 85 kg olduğunu düşünelim, bu hipertrofi için belirlenen güvenli tekrar aralığındadır fakat yüksek tekrarların gerçekleştirildiği antrenmanlar sinir sistemi açısından yorucudur ve sinir sisteminin yorgunluğu kontrol edilemez ise bu kas gelişimi ve güç artışı sürecinizi yavaşlatacaktır. Bu yüzden örnek olarak perşembe günü 2. bench press gününüzde 4 set 4 tekrar 95 kg gibi bir plan uygulayabilirsiniz ve bir sonraki hafta bu ağırlıkları 2.5 kg arttırmaya odaklanmanız güç artışını kaçınılmaz hale getirecektir.
- Sıklık: Bench press egzersizi birçok kas grubunun aktif olduğu bir harekettir. Bu yüzden ne sıklıkta bu egzersizi uyguladığınız önemlidir, ileri seviyede bir sporcu değilseniz bu egzersizi haftada 2 kere uygulamanız sizin için yeterli olacaktır. 2 farklı bench press antrenmanınızda bir önceki maddede belirttiğimiz gibi farklı setler ve tekrarlar kullanmanızı tavsiye ederiz çünkü her antrenmanınızda yüksek ağırlıklar olması sürdürülebilir değildir. Antrenman sıklığı ve yük seçimi kaliteli bir programın temel taşlarıdır, bunun için antrenör desteği almaktan ve onlara danışmaktan asla geri durmayın.
Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!
iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!
Google Play'den ücretsiz indir!
3. İzole Egzersizlerin Seçimi
- İzole Egzersiz Seçiminde Göz Önünde Bulundurulması Gerekenler: Bench press egzersizi bir itiş hareket modelidir, yoğunluklu olarak göğüs, omuz ve arka kol kaslarımızın aktif olduğu bir egzersizdir. Bu kas gruplarının güçlenmesi ve büyümesi için en verimli egzersizlerin başında gelir ama tek başına yeterli olmayabilir, bu yüzden izole egzersiz seçimleri çok önemlidir. İzole egzersiz seçiminde kas grubu başına ne kadar set yapacağımızı belirlemek önemlidir, örneğin göğüs kasını yeterli şekilde uyarabilmek için haftalık olarak tükenişe yaklaştığımız 15-20 set yeterlidir. Antrenman programınızın çoğunluğunu bileşik egzersizlerin oluşturması temel bir kuvvet ve hipertrofi oluşturulmasında önem taşırken aynı zamanda bileşik egzersizlerin oluşturduğu yorgunluk göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda izole egzersizle daha az yorgunluk üretirken daha fazla kas aktivasyonu gerçekleştirebiliriz.
- Göğüs Egzersizleri: Machine chest press, dumbbell chest press, machine pec fly.
- Omuz Egzersizleri: Machine shoulder press, dumbbell shoulder press, lateral raises.
- Arka Kol Egzersizleri: Rope triceps pushdown, cable triceps extension, dumbbell kickback.
- Daha detaylı olarak izole egzersiz seçiminize yardımcı olması için sitemizde yer alan kas ansiklopedisi bölümünü incelemenizi tavsiye ederiz. https://berkayturkkan.com/kas/index.php
4. Teknik Adaptasyon ve Varyasyonlar
- Patlayıcı Kuvvet Egzersizleri: Hızlı ve kontrollü itişler yaparak sinir-kas bağlantınızı güçlendirebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse 100 kg ile 5 tekrar maksimum bench press kuvvetiniz olduğunu düşünürsek 80 kg ile 5 tekrar bench press antrenmanınızda maksimum itiş hızına odaklandığınız bir antrenman planı izleyebilirsiniz. Bu çalışma sizin ağırlığı daha hızlı ittirmenizi sağlayacağı için maksimum kuvvetinizi arttıracaktır.
- Pause Bench Press: Barı göğsünüzde kısa süre (1-2 saniye) bekleterek yüke karşı koyabilirsiniz. Bu şekilde hem hareket üzerinizdeki kontrolünüzü arttırırken hemde ağırlık veya tekrar arttıramadığınız antrenmanlarda pause süresini uzatarak egzersizin zorluğunu arttırarak kademeli yük artışına devam edebilirsiniz
- Negatif Tekrarlar: Ağırlığı yavaşça indirerek kasların eksantrik fazdaki gücünüzü geliştirmek, genel kuvvet artışınızı destekler. Bir önceki paragrafta bahsettiğimiz gibi ağırlık veya tekrar sayısını arttıramadığınız durumlarda ağırlığı indirme kısmında her zamanki temponuzu kullanmak yerine ağırlığı 1-2 saniye kadar daha yavaş indirerek egzersizin zorluğunu arttırabilirsiniz.
- Bu tür teknik çalışmalarına yer verirken maksimum kuvvetinizin %15-20 kadar altında çalışmanız her zaman daha güvenli olacaktır. Haftada 2 kere bench press yaptığınızı varsayarsak 1. gününüzde normal bench press uygularken 2. gününüzde teknik odaklı bir çalışma yapabilirsiniz. Bench press ve diğer bütün egzersizlerde en önemli şeylerin başında doğru yük seçimi gelir, bunu planlamak için antrenör desteği almaktan geri durmayın.
5. Esneme ve Mobilite Çalışmalarına Önem Verin
- Esnek ve mobil bir vücut, bench press sırasında doğru formu korumanızı kolaylaştırır ve ağırlığı göğsünüze temas ettirebilmenizi sağlar. Yeterince mobil olamazsanız hareket tamamlarken yani eklem hareket aralığınız hareketi tamamlamaya uygun olmazsa planlanan stresin planladığı gibi gerçekleşmemesi durumu olabilir. Örnek verecek olursak, yeterli bir omuz mobilitesine sahip olmayan bir birey bench press esnasında birçok problemle karşılaşabilir. Ağırlığı göğsünüze indirirken omuz ekleminiz hareket aralığına uyum sağlayamazsa bir sıkışma meydana gelebilir ve sakatlanmanıza sebep olabilir. Bu sadece sorunlardan birisidir, kaslar birlikte çalışan bir makinenin dişlileri gibidir eğer bir yerden bu dişliler zarar görürse bu sorun makinenin bütününe yayılacaktır.
- Isınma: Antrenman öncesi dinamik esneme hareketleriyle kaslarınızı ısıtın. Bunları asla bir zaman kaybı olarak görmeyin çünkü uzun vadede size düşündüğünüzden daha fazla kazanç sağlayacaktır. Isınma rutininizin başında mutlaka 3 set 8-10 tekrar aralığında ağırlıksız şınav uygulamanızı tavsiye ederiz.
- Soğuma: Antrenman sonrasında statik esneme yaparak kaslarınızın gevşemesini sağlayın.
Ne Kadar Sürede Güçlenebilirim?
Özetle söylemek gerekirse bench press egzersizinde güçlenmek diğer bütün egzersizlerde olduğu gibi sizin antrenman programınıza olan bağlılığınız, sahip olduğunuz disiplin ve iradeniz doğrultusunda gelişmeye devam edecektir. Asıl odağınız her zaman antrenman planınıza uymak, en iyi şekilde tamamlamak olmalı. Bunun yanında teknik detaylara her zaman özen göstermelisiniz. Kendinizi gözlemlemeye devam edin, vücudunuzu dinleyin ve her zaman antrenör desteği almaktan geri durmayın. Bu mentalite doğrultusunda devam ettiğiniz sürece bench press ve diğer bütün egzersizlerde güçlenmeniz her zaman devam edecektir ve bu deneyimleyeceğiniz en güzel hislerden olacaktır.
Remzi ÖZGEN